Ստամոքսի քաղցկեղ. ախտանիշները. oncology.am

Չնայած Եվրոպայում ուռուցքային հիվանդների քանակը կրճատվում է՝ ստամոքսի քաղցկեղը նախկինի պես մնում է մարդու մոտ ուռուցքի ամենատարածված տեսակներից մեկը: Helicobacter Pilori-ով վարակվածությունը ամենակարևոր գործոններից է, որը մեծացնում է տվյալ հիվանդության զարգացման ռիսկը: Եթե այս մանրէի վերացման համար միջոցներ չձեռնարկվեն, ստամոքսի քաղցկեղը շատ արագ կզարգանա: Այն ամրանում է ստամոքսի պատին և, բազմանալով, քայքայում է օրգանի բջիջները: Այս ամենն, ընդհանուր առմամբ, կարող է բերել ստամոքսի ուռուցքի առաջացման, որի բուժումը բարդ և երկարատև գործընթաց է:

Ստամոքսի քաղցկեղի զարգացման ռիսկը բարձրանում է օրգանի լորձաթաղանթի աշխատանքի ընկճման հետևանքով:

Ախտորոշումը հաստատվում է մինչև վիրահատական միջամտությունը, սակայն ախտորոշման համար միայն ախտանիշների առկայությունը բավարար չէ: Մասնավորապես, անհրաժեշտ են հյուսվածաբանական հետազոտության տվյալներ, որի համար անհրաժեշտ նյութը վերցվում է գաստրոսկոպիայի ընթացքում (ԷԳԴՍ): Բացի այդ, որպեսզի հստակ որոշվի, թե ինչպես բուժել ստամոքսի քաղցկեղը, անհրաժեշտ է ճշտել ուռուցքային պրոցեսի տարածվածության աստիճանը: Այն գնահատվում է ըստ որովայնի խոռոչի ՈՒՁՀ կամ ՀՏ հետազոտության և/կամ թոքերի ՀՏ կամ ռենտգենագրաֆիայի տվյալների: Գոյություն ունի նաև, այսպես կոչված, ԷնդոՈՒՁՀ: Այն հնարավորություն է տալիս հստակեցնել քաղցկեղային ներաճման խորությունը և գնահատել ավշային հանգույցների վիճակը: Եթե ստամոքսի քաղցկեղի ժամանակ որոշ ախտանիշներ վկայում են ոսկրերում մետաստազների մասին, ապա իրականացվում է նաև կմախքի իզոտոպային հետազոտություն:

Որպես կանոն, չարորակ նորագոյացության ախտաձևաբանական հետազոտության տվյալներով կարելի է որոշել, թե հատկապես ինչ տեսք ունի ստամոքսի քաղցկեղը: 90% դեպքերում այն ադենոկարցինոմա է, մնացած դեպքերում` կամ ոչ հոջկինյան լիմֆոմա է, կամ` լեյոմիոսարկոմա: Ստամոքսի քաղցկեղի վիրահատական բուժումն իրականացնելուց առաջ չափազանց կարևոր է ադենոկարցինոման (փաստացի քաղցկեղը) տարբերակել լիմֆոմայից: Սա անհրաժեշտ է, քանի որ այս հիվանդությունների բուժման մոտեցումները սկզբունքորեն տարբերվում են միմյանցից:

Ստամոքսի քաղցկեղի առաջին ախտանիշները հիվանդի հետևյալ գանգատներն են.

• քաշի կորուստ (62%),
• ցավեր որովայնում (52%),
• սրտխառնոց (34%),
• ախորժակի կորուստ (32%),
• դիսֆագիա (26%):

Եթե առկա է ստամոքսի քաղցկեղի կասկած, բժիշկները որոշում են` ինչպես գործել, որպեսզի հիվանդությունը հստակ ախտորոշվի:
Ինչպե՞ս ճանաչել ստամոքսի քաղցկեղը: Նախ պետք է հաշվի առնել, որ ուռուցքային մարկերները տվյալ հիվանդության սքրինինգի համար չեն կիրառվում, քանի որ նմանատիպ ուռուցքի առկայության դեպքում նրանց քանակը ոչ միշտ է բարձրանում: Սակայն բժիշկներն, այնուամենայնիվ, ուշադրություն են դարձնում.

• կարցինոէմբրիոնիկ հակածնին (СЕА). 40–50% հիվանդների մոտ բարձրացած է,
• ալֆա-ֆետոպրոտեինին. 30% հիվանդների մոտ  բարձրացած է,
• СА 19-9. 30% հիվանդների մոտ նույնպես բարձրացած է:

Եթե մինչև վիրահատական միջամտությունը որևէ մարկեր բարձրացած է, իսկ միջամտությունից հետո նրա մակարդակը կարգավորվում է, ապա այս ցուցանիշը կարելի է համարել ախտորոշիչ չափանիշ հիվանդի հետագա դիտարկման համար:

Ստամոքսի քաղցկեղի բուժումը

Ներկայում ապաքինումը հնարավոր է միայն վիրահատական միջամտության շնորհիվ՝ հեռավոր մետաստազների բացակայության դեպքում: Վիրահատության տեսակը որոշվում է կախված ստամոքսում ուռուցքի տեղակայումից և տարատեսակից, նորագոյացության չափերից և ախտանիշներից:

Բժիշկները կարող են նշանակել սուբտոտալ գաստրէկտոմիա (ստամոքսի մասնակի հեռացում) կամ, պարզապես, գաստրէկտոմիա (օրգանի ամբողջական հեռացում): Անկախ ստամոքսի քաղցկեղի տեսակից, ախտանիշներից և մետաստազների քանակից՝ ավշային հանգույցների հեռացման հստակ ծավալը դեռևս դժվար է որոշել: Որպես կանոն, 4-րդ փուլում ստամոքսի քաղցկեղի բուժումը ենթադրում է D2 մասնահատում՝ առանց ենթաստամոքսային գեղձի և փայծաղի հեռացման:

Ստամոքսի 4-րդ աստիճանի քաղցկեղի հայտնաբերման դեպքում հետվիրահատական բուժումը կարող է իր մեջ ներառել նաև հետվիրահատական ճառագայթային բուժում: Կանադայում և ԱՄՆ-ում այն ներառվում է ստանդարտ բուժման մեջ, սակայն Եվրոպայում և Ռուսաստանում` չի կիրառվում:

Ստամոքսի քաղցկեղը տարբեր ձևով է արտահայտվում, սակայն, ամեն դեպքում, մինչև վիրահատությունը քիմիաթերապիա չի կիրառվում: Հիվանդության ռեցիդիվների հետվիրահատական կանխարգելումը քիմիաթերապիայի միջոցով նշանակվում է շրջանային ավշային հանգույցների ախտահարման դեպքում, ինչպես նաև ստամոքսի լորձաթաղանթի մեջ ուռուցքի ներաճման կամ լորձաթաղանթի սահմաններից դուրս նրա տարածվելու դեպքում:

Հիվանդներին խորհուրդ է տրվում 6-8 կուրս անցնել: Քիմիաթերապիայի հիմքն, անկախ նրանից, թե ինչպիսի ախտանիշներ են դիտվել վիրահատությունից առաջ, կազմում են ֆտորի ածանցյալները՝ ֆտորուրացիլ, ֆտորաֆուր, քսելոդ, Ուֆտ: Այս դեղերի ընդունումը համակցում են նաև այլ քիմիապրեպարատների հետ:

Եթե թիրախային բուժումից հետո հեռավոր մետաստազներ են հայտնաբերվում, իրականացվում է համակարգային քիմիաթերապիա, և մետաստազների վրա տեղային ազդեցությունն ապահովվում է քիմիաէմբոլացման, ռադիոաբլացիայի և այլնի միջոցով: Մասնագետները, բացի ֆտորի ածանցյալներից, կարող են նշանակել նաև Տաքսոլ, պլատինի պրեպարատներ, միտոմիցին, կամպտո և այլն:

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ